Tıbbı Malpraktis

Malpraktis; Genel anlamı ile herhangi bir meslek icrası sırasında bilgisizlik, tecrübesizlik veya herhangi bir hata sonucu meydana gelen zarardır. Ancak günümüzde daha çok tıp bilimi üzeride şekillenmiştir. Bu nedenle daha çok doktor hatası olarak da bilinmektedir. Ayrıca malpraktis için sağlık çalışanı veya doktorlar için kusurları oranında uygulanabilecek cezai yaptırımlar, Malpraktis davaları ve Malpraktis tazminat konuları hakkında bilgiler verilecektir. Doktor hataları sonucu meydana gelen zararların tazmini; özellikle tazminat hukuku ve ceza hukuku alanında uzmanlık gerektiren konulardandır. Bu nedenle söz konusu davaların ceza avukatı ve tazminati hukukuna hakim avukat tarafından yürütülmesi oldukça önemlidir.

Malpraktis Nedir

Malpraktis nedir sorusuna en basit anlamı ile verilecek cevap; yanlışlık veya hata sonucu zarara neden olmaktadır. Bu zarar genellikle kişinin vücut bütünlüğüne veya sağlığına karşı bir zarardır. Meslek hatası nedeniyle mal varlığına yönelik bir zarar oluşması halinde malpraktisden söz edilmesi mümkün değildir.

Tıbbı Malpraktis

Tıbbı malpraktis; Türk Hekimler birliğinin “Hekimlik ve Meslek Etik Kuralları” çerçevesinde oluşmuştur. Çoğunlukla doktor veya sağlık çalışanları hataları malpraktis olarak tanımlanmaktadır. Doktor hataları meydana gelme şekilleri bakımından genel olarak;

• Yanlış işlem yapmak (Yanlış Teşhis)
• Doğru işlemi yanlış yapmak
• Doğru işlemi yapamamak (Tecrübesizlik)

Şekillerinde gerçekleşmektedir. Tıbbı malpraktisin meydana gelme nedenleri düşünüldüğünde daha genel bir tanım yapmak gerekirse; Tıbbi muayene veya müdahalenin planlandığı şekillerde gerçekleştirilememesidir.

Malpraktis Örnekleri

Malpraktis örnekleri doktor veya sağlık çalışanlarının hatalarından kaynaklanabileceği gibi idari bir işlemin yerine getirilmemesi sebebiyle de olabilmektedir. Çoğunlukla malpraktis; tanı veya muayene hataları, tedavi hataları ve hukuka aykırı davranışlar gibi gerçekleşmesi mümkündür.

Tanı ve Muayene Hataları

• Konsültasyon hataları
• Laboratuar ve tetkik hataları
• Yetersiz anamnez

Tedavi Hataları

• Tedavinin geciktirilmesi
• Yanlış ilaç veya ilaç doz aşımı
• Yanlış cerrahi müdahale
• Erken taburcu
• Olası komplikasyonları öngörülmemesi
• Hijyen kurallarının ihlal edilmesi

Hukuka Aykırı Davranışlar

• Tedavi, muayene veya cerrahi müdahale öncesi aydınlatılmış onam formu
• Tıbbı kayıtların tutulmasında gerekli özen ve itinayı göstermemek
• Hekim – Hasta sözleşmesine aykırılık

MALPRAKTİS DAVALARI          

Doktor hatası sonuu kusurlu olduğu tespit edilen doktor veya sağlık çalışanlarının iki türlü dava ile karşılaşmaları mümkündür. Genel olarak bu tür davalara uygulamada malpraktis davaları denilmektedir. Bunlar cezai yönden yapılacak olan ceza davaları ve sağlık çalışanı ve doktorun hatasından kaynaklanan tazminat davalarıdır. Her iki dava sonucunda sorumlular gerek cezai yönden gerekse tazminat hukuku açısından ağır yaptırımlarla karşılaşa bilmektedirler. Ancak sorumlunun tespiti açısından sağlık çalışanının malpraktise sebebiyet veren uygulamayı yapıp yapmamaya yetkili olup olmadığının tespit edilmesi gerekir. Şöyle ki çalışan söz konusu tıbbi müdahaleyi yapmaya yetkili olmadığı halde müdahalede bulunması sonucu herhangi bir suç teşkil eden yaralanma, sakat kalma veya ölüm gerçekleşmesi halinde kişi cezai yönden çok daha ağır yaptırımlarla karşılaşabilmektedir.

Malpraktis Arabuluculuk

Malpraktis davalarında arabuluculuk tedavi görülen hastanenin statüsüne göre farklılık göstermektedir. Şöyle ki tedavi görülen veya muayene olunan hastane veya poliklinik özel hastane statüsünde ise; hastane veya hekime karşı açılacak olan bir hukuk davasında öncelikle kural olarak arabuluculuk müessesesinin uygulanması gerekmektedir. Ancak tedavi veya muayene olunan hastane kamu hastaneleri statüsünde ise doktor hataları nedeniyle açılacak olan davalar genellikle idare mahkemelerinin görev alanını girmektedir. İdare mahkemelerine başvuru öncesi herhangi bir arabuluculuk şartı bulunmamaktadır. Bu nedenle dava öncesi hastane veya polikliniğin statüsünün tam olarak tespit edilerek malpraktis dava açma yoluna gidilmesi gerekmektedir.

MALPRAKTİS CEZASI

Malpraktis cezası fail hakkında yani hekim veya sağlık çalışanının; malpraktise konu olan davranış biçimine göre; Türk Ceza Kanununda belirtilen suç tipleri ile ilişkilendirilerek değişik müeyyideler uygulanabilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki malpraktise konu olay ile hekimin davranışı arasında illiyet bağının kurulması gerekmektedir. Bu illiyet bağının bulunup bulunmadığı; Adli Tıp Kurumunca incelenerek tıbbı evraklar ile gerektiğinde hastanın huzurda görülmesi veya otopsi işlemleri ile tespit edilmektedir. Ayrıca illiyet bağının bulunması failin üzerine atılı suçun niteliği; dolayısıyla malpraktis cezasına konu olabilecek uygulanması gerekli kanun maddesinin tespiti açısından da önem arz etmektedir. Uygulamada malpraktis cezasına konu olabilecek Türk Ceza Kanununda belirtilmiş suçları belirtmek gerekirse;

• Taksirle Yaralama

Malpraktisin oluşmasına neden olan olaydan dolayı kişinin; TCK 89 maddesi kapsamında yaralanması söz konusu olduğunda fail; “üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para” cezası ile cezalandırılmaktadır. Malpraktis sonucu taksirle yaralama suçunu oluşturacak şekilde bir yaralanma meydana gelmiş ise failin üzerine atılı suç takibi şikâyete bağlı ve ayrıca uzlaşma kapsamında bir suçtur.

• Taksirle Ölüme Sebebiyet Verme

Doktor hatalarında sıklıkla karşılaşılan bir durum ölüm olayının gerçekleşmesidir. Bu durumda fail TCK 85 maddesi uyarınca cezalandırılması mümkün olabilmektedir. Malpraktis sonucu ölüm gerçekleşmesi halinde failin; “iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası” ile cezalandırılması mümkündür.

• Görevi İhmal – Görevi Kötüye Kullanma

Malpraktisin meydana gelmesinde fail görevini kötüye kullanmış veya görevini ihmal etmiş olması halinde failin hareketine göre; TCK 257/1 maddesinde belirtilen görevi kötüye kullanma veya; TCK 257/2 maddesinde belirtilen görevi ihmal suçlarından yargılanması mümkündür. Malpraktisin görevi kötüye kullanma şeklinde gerçekleşmesi halinde failin eylemi başkaca daha ağır bir cezayı gerektiren suç oluşturmadığı durumlarda; “altı aydan iki yıla kadar hapis” cezası ile cezalandırılmaktadır. Malpraktis failin görevini ihmal etmesi sonucu gerçekleşmesi halinde; “üç aydan bir yıla kadar hapis” cezası ile cezalandırılacağı öngörülmüştür.

Malpraktis Yargılama

Hekim veya sağlık çalışanının malpraktis meydana gelmesinden dolayı ayrıca eylemi Türk Ceza Kanunun kapsamında belirtilen; taksirle yaralama (TCK 89), taksirle ölüme sebebiyet verme (TCK 85) veya; görevi ihmal ya da görevi kötüye kullanma; (TCK 257) suçlarını oluşturması halinde her üç suç tipi içinde cezaların üst sınırları itibariyle yargılama görevi Asliye Ceza Mahkemelerindedir.

MALPRAKTİS TAZMİNAT

Malpraktis tazminat çoğunlukla hastane ve idare aleyhine açılmaktadır. Şöyle ki söz konusu zararın meydana geldiği hastane özel hastane statüsünde olması halinde hukuk mahkemelerinde dava açılmaktadır. Ancak doktor hatası kamu hastanelerinde meydana gelmiş ise tazminat konusunda idare mahkemelerinde dava açılmaktadır. İdare mahkemelerinde açılacak olan davalarda genellikle bu konuda ceza davası mevcut ise kusur tespiti için ceza yargılamasının sonucu beklenmektedir. Malpraktis için kamu adına yani idare mahkemelerinde dava; tam yargı davaları şeklinde açılabilmektedir. Yukarıda detayları belirtildiği üzere kişinin TCK 89 maddesi kapsamında yaralanması ve; TCK 85 maddesi kapsamında ölümünün gerçekleşmesi yada başkaca durumlar göz önüne alındığında; tazminat miktarı konusunda genel geçerli bir tutar bulunmamaktadır.